Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Franz Pabel to pierwszy przewodnik turystyczny w Europie. Oprowadzał po Szczelińcu Wielkim

Damian Bednarz
Damian Bednarz
Choć dziś wydaje się to nieprawdopodobne, Szczeliniec Wielki przez długi czas był niedostępny turystycznie. Pierwszy raz turyści zwiedzili go dopiero pod koniec XVIII wieku, a oprowadzał ich Franz Pabel, który uważany jest za pierwszego przewodnika w Europie. To właśnie on nazwał skały, które dziś tak chętnie oglądamy.

Spis treści

Od młodzieńczych lat zdobywał "niemożliwą do zdobycia górę"

Już w XVII wieku kuracjusze przybywający na leczenie do Kudowy-Zdroju zdobywali okolice Błędnych Skał. Niestety żaden z nich nie zapuszczał się na górujący nad wszystkimi Szczeliniec Wielki. Górę tę nazywano niemożliwą do zdobycia, a jego tajemniczość odpychała nawet najodważniejszych poszukiwaczy przygód.

Zdarzają się jednak osoby, które nie wiedzą, że coś jest niemożliwe do zrobienia i po prostu to robią. Jedną z takich postaci był właśnie Franz Pabel. Urodził się w Karłowie u stóp Szczelinica Wielkiego 17 listopada 1773 roku. Już od lat młodzieńczych zwiedzał „niemożliwą do zdobycia górę”, w poszukiwaniu jagód. Kiedy pod koniec XVIII wieku rosło napięcie pomiędzy Prusami a Austrią, z rozkazu króla Prus Fryderyka Wilhelma II wybudowano znaną dziś jako Fort Karola strażnicę na górze Ptak. Drugi z fortów miał stanąć na Szczelińcu, a eksplorować tamten teren pomagał właśnie 17-letni Franciszek. W czasie prac przygotowawczych żołnierze wytrasowali dojście na górę i udostępnili część szczytu, ale ostatecznie zrezygnowano z planów jego ufortyfikowania.

Miejsce to zafascynowało jednak samego króla, który wraz ze swoją świtą w 1790 roku zwiedził Szczeliniec Wielki, a jego przewodnikiem był wspominany już Franz Pabel. Od tej pory Szczeliniec stawał się obowiązkowym punktem wycieczek turystów przyjeżdżających do okolicznych miejscowości. Oprócz króla był tam m.in. Johann Wolfgang von Goethe czy późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych John Quincy Adams. Oczywiście wszyscy walory tego miejsca poznawali dzięki Pablowi, który samodzielnie wykonał ł 665 najpierw drewnianych a później kamiennych stopni prowadzących na niezdobyty dotąd szczyt. To także on wytyczył tamtejsze szlaki turystyczne.

Certyfikowany przewodnik turystyczny

Doceniając jego zasługi, w 1813 roku król Fryderyk Wilhelm III nadał mu zaszczytny certyfikat pierwszego w Prusach przewodnika turystycznego. Mówi się, że to także pierwszy taki dokument w Europie. Pod opieką Pabla miejsce to rozkwitało. Za swoje usługi przewodnik pobierał opłatę, a sporą z niej część przeznaczał na utrzymanie i rozkwit zyskującej na popularności atrakcji.

Chętnych do zdobycia góry było tak wielu, że Franciszek często wprowadzał tam 3-4 wycieczki dziennie. Jego przedsiębiorczość i pomysłowość pozwalała na zdobywanie wielu dotacji na rozwój turystyki, dzięki którym najpierw powstała na szczycie drewniana chatka dla turystów, a w 1845 roku wybudowano schronisko, tak zwaną „Szwajcarkę”, który stoi tam do dziś.

fot. fotopolska.eu

To właśnie Franz Pabel jako pierwszy nazywał nietypowe formacje skalne. Wydał także książkę zatytułowaną Kurze Geschichte des Bekanntwerdung und Anlagen-Einrichtung der Heuscheuer. Mitgebeilt von Heuscheuerfürer Schulzen Franz Pabel (Krótka historia rozsławienia oraz ułatwienia zwiedzania Szczelińca. We wspomnieniach przewodnika po Szczelińcu, sołtysa Franza Pabla). Następne wydania tej książki ukazały się w 1851 i 1857 roku. Polskie wydanie pod tytułem „Krótka historia uprzystępnienia Szczelińca” w tłumaczeniu Zbigniewa Gdowskiego wyszło dopiero w roku 1996.

Przewodnik sam o sobie pisał, że przez 71 lat osobiście prowadził wycieczki na Szczeliniec. Zmarł w 1861 roku, w wieku 81 lat. Na szczycie góry znaleźć możemy tablicę upamiętniającą jego postać.

Franz Pabel to pierwszy przewodnik turystyczny w Europie. Op...

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na klodzko.naszemiasto.pl Nasze Miasto