GŁOGÓW - Potomkowie Dziadoszan

Piwnica jest remontowana, ma powstać tu restauracja, ale wyżłobiona kolumna zapewne nie tylko przez Francuzów, bo mieściła się tu stażnica żołnierska, zostanie zachowana – mówi Rafael Rokaszewicz z Towarzystwa Ziemi Głogowskiej.

Głogów jest jednym z najstarszych miast W Polsce. Po raz pierwszy nazwa Glogau, została zapisana około 1010 roku w kronice Thietmara. Ale już w X w., w miejscu gdzie Barycz uchodziła do Odry, istniał mający wielkie znaczenie gród słowiański plemienia Dziadoszan. Zajmowali oni ok. 3.000 km2. U schyłku X w. ich tereny przyłączone zostały do państwa Mieszka I.

Rok 1109 zapisał się w historii miasta jego dramatyczną obroną przed armią cesarza Henryka V. Opisał ją w swojej kronice Gall Anonim. W 1157 roku gród został spalony przez wojska cesarza Fryderyka I Barbarossę. Po podziale Śląska w 1248 roku miasto objął we władanie, po kilkuletnim sporze, książę Konrad I, syn Henryka Pobożnego. Wtedy to miasto stało się stolicą Księstwa Głogowskiego. W 1253 roku Konrad II kazał założyć w miejscu istniejących na lewym brzegu rzeki osad miejscowość z prawem miejskim magdeburskim. W końcu XIII w. miasto otoczono ceglanymi murami obronnymi. W sąsiedztwie brodu powstał zamek, w którym zamieszkał książę. A Piastowie śląscy władali miastem prawie do końca XVI w.

Po śmierci Henryka III synowie książęcy podzielili gród między siebie. Osłabiło to miasto, które stało się zależne od króla Czech.

Później jednak szybko rozwijający się Głogów zyskał wielkie znaczenie na Śląsku.

Gdy w 1488 roku Jan II Żagański zmuszony został zrzec się praw do księstwa, stało się ono dziedzicznym terytorium korony czeskiej, będącej wówczas w ręku Jagiellonów. Kolejno rządzili w Głogowie królewicze polscy: Jan Olbracht i Zygmunt Stary, późniejsi królowie Polski.

Od 1526 roku Królestwo Czech, a wraz z nim Śląsk, pozostawały we władzy Habsburgów. Wtedy miasto rozbudowało się i zyskało znaczenie, jako ośrodek handlowy. Pożar, który wybuchł w 1615 roku, zapoczątkował upadek liczącego kilkanaście tysięcy mieszkańców Wielkiego Głogowa.

Twierdza nad Odrą
W połowie XVII wieku podczas wojny trzydziestoletniej Głogów zamieniono w twierdzę. Podczas powstawania fortyfikacji wyburzono przedmieścia. Miasto było oblegane i zdobywane przez wojska pruskie, francuskie, rosyjskie, szwedzkie i austriackie. Spowodowało to ogromne spustoszenie. Głogów podnosił się z upadku przez kolejne dziesięciolecia.

W grudniu 1740 roku, gdy armia pruska przekroczyła granice Śląska i po blisko trzymiesięcznym oblężeniu zajęła twierdzę, nastąpiło nieznaczne ożywienie gospodarcze i kulturalne. Kolejne oblężenie grodu nad Odrą rozpoczęło się w 1806 roku, atakiem Napoleona na Prusy. Wojska napoleońskie zdobyły po zaciętej walce. Przez prawie osiem lat Głogów pozostawał pod okupacją francuską. W XIX w. władze miasta czyniły starania o usunięcie fortyfikacji, ograniczających gospodarczy i przestrzenny rozwój grodu. Decyzja o likwidacji zapadła po 1902 roku. Początek XX w. przyniósł wyraźne ożywienie i rozrost miasta.

Obozy pracy i koncentracyjne
I wojna światowa ominęła Głogów. Wpłynęła jednak negatywnie na jego rozwój gospodarczy. Od połowy lat 30. XX w. nasiliły się akty terroru wobec ludności żydowskiej. Podczas wojny liczba mieszkańców rosła bardzo szybko, gdyż napływała tu ludność z centralnych i zachodnich Niemiec. Gospodarka miejska pracowała w większości na potrzeby wojny. W mieście i jego okolicach powstały jenieckie obozy pracy i filie obozów koncentracyjnych.

W lutym 1944 roku w Berlinie zapadła decyzja o utworzeniu Festung Glogau. Pospiesznie rozpoczęto więc budowanie umocnień. W styczniu i na początku lutego 1945 r., gdy zbliżał się tu front, wysiedlono ok. 90 proc. ludności cywilnej. 12 lutego wojska Pierwszego Frontu Ukraińskiego otoczyły Głogów. Ciężkie walki trwały kilka tygodni. W ich wyniku miasto zostało w części śródmiejskiej niemal całkowicie zniszczone. 1 kwietnia 1945 roku Głogów skapitulował.

Miasto miedzi
Radziecka komendantura wojskowa zarządzała miastem w pierwszych powojennych miesiącach. Rozpoczął się napływ ludności z różnych stron świata. W grudniu 1945 roku w mieście było 357 osób narodowości polskiej. W 1950 roku w Głogowie mieszkało już 4 tys. osób. Przyjechali z różnych stron Polski.

Odkrycie w 1957 roku przez ekipę dr. Jana Wyżykowskiego bogatych złóż miedzi spowodowało szybki rozwój Głogowa.

Miasto stało się zapleczem mieszkalnym i socjalnym dla powstającego przemysłu. Na początku 1966 roku zapadła decyzja o lokalizacji w pobliskiej wsi Żukowice Huty Miedzi Głogów.

W latach 70. zbudowano tam drugą hutę – Głogów II. W 1980 roku Głogów liczył już ok. 50 tys. mieszkańców, obecnie ponad 70 tysięcy.