History Hiking teraz 2X w tygodniu. Ekskluzywny wywiad z Łukaszem Kazkiem

Łukasz Kazek urodził się w Wałbrzychu. To pasjonat i popularyzator historii, szczególnie Dolnego Śląska, autor książek o tematyce historycznej, współautor programów telewizyjnych, youtuber, przewodnik, dziennikarz śledczy i samorządowiec. Łukasz Kazek od lat odszukuje depozyty ukryte przez dawnych mieszkańców Gór Sowich i odszukuje ich właścicieli. Jego historię przedstawia wyprodukowany w 2014 film dokumentalny Depozytariusz w reżyserii Mateusza Kudły, który był prezentowany na wielu międzynarodowych festiwalach filmowych oraz nagrodzony na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Southampton. Z kolei nagrodzony Złotym Delfinem na Cannes Corporate Media and TV Awards oraz Złotą Plakietką na Chicago Television Awards film Ludzie z klisz (reż. Mateusz Kudła, 2017) przedstawia historię 120 zapomnianych rolek filmu fotograficznego. Łukasz Kazek opublikował fotografie autorstwa, jak się później okazało, Filipa Rozbickiego, żeby poznać historie uwiecznionych na nich ludzi. Na podstawie tej historii Teatr Lalki i Aktora w Wałbrzychu wystawił sztukę Polska 120.

Łukasz Kazek: Mój dziadek, który był więźniem Auschwitz-Birkenau i później obozu pracy w Balicach pod Krakowem to był człowiek dla którego II wojna światowa nigdy się nie skończyła. Zawsze w jego głowie była wojna, zawsze żył wojną. Miał różne naleciałości, traumy poobozowe: czyszczenie klamek rękawem, noszenie jedzenia w kieszeniach, powtarzania wszędzie, że musi być bardzo cicho, bo gdzieś usłyszą, uważać bo ściany mają uszy… to wszystko w nim tkwiło i on cały czas tym żył, mi to opowiadał. Ja byłem małym dzieckiem, nie bardzo rozumiałem, ale tak były ważne te jego opowieści z gestykulacją, słowami, że potem, kiedy zaczynałem być doroślejszy i przeczytałem „Medialiony” czy inne książki związane z II wojną światową to wtedy zaczęło mnie to fascynować i ta historia została ze mną po dzień dzisiejszy.

- Jest takie hasło, powiedzenie Marka Cybulskiego, autora książek o historiach i legendach Nowej Rudy „…bo historia fajna jest”, które w prosty, chwytliwy sposób oddaje pewien sens zainteresowań historią – bo ona rzeczywiście jest fajna i ciekawa zarazem. Jednakże mi od momentu, kiedy po raz pierwszy byłem w Auschwitz, towarzyszą przez życie słowa, które tam przeczytałem. Słowa Georga Santayany „Naród, który nie zna własnej historii jest skazany na jej powtórne przeżycie”. Czy to nie jest pewien ciężar ale i ogromna motywacja do tych Waszych wędrówek, poszukiwań bo History Hiking to wręcz wspinaczka?

Łukasz Kazek: To nie jest taka łatwa wędrówka. Trzeba się wspinać. Wyciągnąć od kogoś jakieś informacje, które były niezwykle traumatyczne i nikomu nie mówił ich przez 70 lat to jest mega wspinaczka. To jest jak wejście na Mont Everest, czasami bez tlenu.

- Już z 10 lat temu na spotkaniu w Kudowie-Zdrój ze znanym historykiem Normanem Daviesem zadałem mu pytanie jak, jego zdaniem, wygląda dzisiaj sytuacja ze znajomością historii. Czy czasem nie jest tak, że kolejne pokolenia coraz mniej znają historię? Jak ważne jest poznanie historii choćby po to by nie popełniać tych samych błędów?

Łukasz Kazek: Historia wraca niestety, cały czas. Wybuchła I wojna światowa i prawie 20 lat później wybuchła druga. Historia kołem się toczy. Jeżeli chodzi o II wojnę światową mieliśmy Ustasze (red. chorwacki ruch ultranacjonalistyczny) a w 1991 roku mieliśmy powtórkę – tym razem Serbowie. To samo: obozy, Srebrenica, zagłada. To się będzie powtarzało, to jest nie do uniknięcia. Oczywiście na skalę mikro i makro możemy z tym jakoś walczyć. Dalej rządzą na świecie dyktatorzy, biznesy. To zawsze się będzie powtarzać.

- Ty w świetny sposób pokazujesz różne historie. Są dwa rodzaje memów. Twój oraz starszy mem z Wołoszańskim. Oba z podpisem „gdyby on mnie uczył historii miałbym same piątki w szkole”. Drugi rodzaj memu z Twoim zdjęciem i podpisem „Współczesny Wołoszański” albo „Wołoszański XXI wieku”. Jednakże Łukasz Kazek to Łukasz Kazek, ale Wasz przekaz historii trafia do bardzo szerokiego grona odbiorców, masz coraz więcej fanów. Jak to działa?

Łukasz Kazek: Ja byłem bardzo długo przewodnikiem i pilotem wycieczek, więc miałem doświadczenie w tym co ludzie chcą usłyszeć i jak do ludzi trafić. Wiedziałem, że jakikolwiek sposób akademicki opowiadania historii o zamkach, pałacach czy podziemiach nie trafi do szerokiego grona odbiorców. Jeśli chcemy żeby oni poznali historię i się zaciekawili to musi być ona przyjemna, musi się im kojarzyć z ich domem, z opowieściami babć, dziadków, wujków czy rodziców i my właśnie w ten sposób tę historię pokazujemy. Jest to opowieść naszych babć, wujków, dziadków i rodziców bo historia to nie tylko wielkie bitwy, generałowie i wielcy władcy ale też historia zwykłych ludzi np. służącego albo kamerdynera, albo stajennego – oni też mieli dużo do powiedzenia i widzieli obraz całkowicie inaczej, niezwykle barwnie, ale nikt o tym nie wie. Oczywiście również ciekawą jest historia Dolnego Śląska poprzez pryzmat tych, którzy tutaj przed nami mieszkali. Oni też żyli tutaj wiele pokoleń. Tu jest też magia i siła przekazu.

- Czy w czasie realizacji kolejnych odcinków History Hiking bywają takie chwile, że ciężko jest Ci usnąć przez kolejne 2-3 noce. Są emocje tak wielkie związane ze wspomnieniami ludzi czy miejsc do których docieracie?

Łukasz Kazek: Oczywiście, że są takie momenty. W ogóle w moim życiu, poprzez szukanie tych wszystkich historii było bardzo dużo takich momentów, że musiałem odpocząć. Usiąść i odpocząć przez parę dni, żeby nie żyć zbyt mocno tą historią. Pamiętam historię taką najbardziej szczególną, która mi utkwiła w głowie, choć ich było wiele. Myśmy jej jeszcze nie kręcili, ale my ją zrobimy. Niestety ta Pani już nie żyje, mieszkała w Izraelu. Ona była z Walimia. (red. tutaj Łukasz na chwilę przerwa, bierze głęboki oddech bo jak widać to było ogromne przeżycie). Był człowiek, który pracował w Riese, nie w sensie industrialnym ale bardziej logistycznym. Był to Ślązak, Niemiec ale Ślązak i on uratował 17-letnią Żydówkę, która została tutaj przywieziona z Warszawy po Powstaniu Warszawskim. I on był za to zawsze bardzo szanowany, wszyscy bili brawa. On miał z nią dwoje dzieci. Ja do niej dotarłem jakieś 4 lata temu, kiedy jeszcze żyła i mieszkała w Izraelu. Miała 94 lata. Ja z nią rozmawiałem. Tam było tylko takie jedno zdanie, które mi utkwiło w pamięci. „Zjawił się ten, który mi tak dużo krzywdy w życiu zrobił”. Ja mówię – ten? Przecież to był dobry człowiek, był bardzo szanowany, jednocześnie bardzo małomówny, spokojny. I ona wtedy powiedziała do mnie takie zdanie: „No, niewiele mówił za to dużo robił”. Ja już wszystko wiedziałem. „Wie Pan dlaczego on mnie uratował?”. To było bardzo mrożące. Ta historia pokazała mi, że ludzi musimy oceniać poprzez charaktery, nie poprzez narodowość czy wyznanie. Mamy tego człowieka, który robił jej krzywdę i jednocześnie ją uratował. Zrobił jej potężną krzywdę. Dwoje dzieci. Kończy się wojna, jego aresztują, ona nie wie co ze sobą zrobić. Idzie do gminy wyznaniowej żydowskiej w Wałbrzychu i opowiada swoją historię. Oni jej proponują wyjazd: Kanada, USA, Australia – masz paszport wszędzie. A to? To moje dzieci - odpowiedziała. Kogo? Tego i tego. Szwaba? Nie, dzieci oddaj do klasztoru – nakazali. Sama jedziesz. Nigdzie nie pojadę bez dzieci – broniła się. To nie masz pomocy! Jedni ratują, drudzy powinni ratować. Wszystko to są właśnie charaktery. Niezwykła historia, która nadaje się na film. Dzieci żyją z tego związku. Jedno mieszka w Niemczech a drugie w Izraelu. 45 i 46 rocznik. Chłopak i dziewczyna.

- Ekipa History Hiking to nie tylko Łukasz Kazek. To również dźwiękowiec Krzysztof Bąk, operator kamery Łukasz Herod i reżyser Mateusz Kudła.

Łukasz Kazek: Mateusz Kudła to reżyser i mój przyjaciel. Jego dziewczyna Asia Banachowicz wymyśliła nazwę History Hiking a Mateusz namówił mnie, żeby zrobić ten kanał. Miałem 41 lat jak zostałem youtuberem – śmieje się – to nie było takie łatwe dla mnie. Chodziło o pewne zwroty, których używają youtuberzy: subika, łapka w górę i inne. Ja tego musiałem się nauczyć.

- Byliśmy świadkami, będąc z Wami na planie kolejnych odcinków, że to nie jest takie łatwe. To nie jest tak, że wszystko dzieje się w oka mgnieniu. Plan filmowy to plan filmowy. Ustawienia, powtórzenia ale już same przygotowania przed wejściem na plan na pewno są długie.

Łukasz Kazek: Pół roku potrzebowaliśmy, żeby tu przyjechać. Mniej więcej pół roku temu odwiedziłem ks. Proboszcza, którego znam i potem pół roku zajęło ustawienie terminu, sprzętu, wszystkich pozwoleń, pism, ściągnięcia naukowców. Pół roku przygotowań, żeby tutaj, gdzie obecnie się znajdujemy, powstały 3 odcinki History Hiking i teraz zdjęcia zajmą nam 3 dni. 3 odcinki po około 15 minut to 3 dni pracy na planie i pół roku przygotowań.

(red. plus ogromna praca przy post produkcji czyli składaniu nagranego materiału w jedną całość ale o tym dalej).

Twórcy History Hiking zostali nagrodzeni Złotą Statuetką Publiczności oraz Brązową Statuetką kapituły BohaterON!!!

- Czego możemy Wam życzyć w Waszej pracy?

Łukasz Kazek: Dobrych słów, żeby ludzie nas szanowali, wspierali i byli z nami. Jeżeli mają coś do nas to przecież nie muszą oglądać. Hejt jest wszędzie, to prawda. Na mnie mogą sobie pisać co chcą. Gorzej kiedy atakują bohaterów. Oni nie są na to przygotowani. To są świadkowie historii. Gdzieś tam im wnuczek czyta…im jest bardzo przykro. Nam jest strasznie przykro. Myśmy go namówili, opowiedział nam swoją historię, podzielił się z nami kawałkiem swojego życia, najczęściej trudnego, traumatycznego i teraz jest wulgarnie atakowany. To jest koszmarne dla tego człowieka. Nikt z tych hejterów nie był tam gdzie on, w tym momencie i nie przeżywał tego co on. Nie wolno oceniać jakby się zachował. Jakby ten hejter był wtedy w Płaszowie u Amona Goetha czy innego oprawcy w innym, podobnym miejscu, to wtedy mógłby sobie oceniać. To jest najbardziej przykre i tutaj apeluję, nawet do tych co nas nie lubią, żeby się wstrzymać. Możecie na nas pisać ale nie piszcie na tych, którzy są bohaterami naszych opowieści bo oni nie zasługują na to.

Łukasz Kazek dopowiada jeszcze o tym, że ich misja, jak ja to nazywam, to nie tylko kanał na YouTube. Prelekcje, pokazy, jeżdżą również po szkołach z opowieściami o historii. Jeżeli zatem macie ochotę piszcie na stronę History Hiking https://www.facebook.com/historyhiking/ lub na profil społecznościowy Łukasza Kazka TUTAJ a on w wolnej chwili na pewno Was odwiedzi.

Niebawem kolejne części wywiadu z pozostałymi współtwórcami kanału History Hiking: dźwiękowcem Krzysztofem Bąkiem, operatorem kamery Łukaszem Herodem i reżyserem Mateusz Kudła.

Niebawem odkryjemy również przed Wami tajemnicę gdzie byliśmy na planie nowych odcinków History Hiking i świadkami jakich badań oraz niezwykłych odkryć byliśmy. Ciary na samo wspomnienie!