II wojna światowa w Bad Reinerz (PAMIĘTNIK)

Była już wojna, gdy w Święta Wielkanocne 1940 roku poszedłem do szkoły w mojej rodzinnej miejscowości Bad Reinerz (niemiecka nazwa Dusznik-Zdroju).

Ten rodzaj „stanu wyjątkowego” był odczuwalny był wtedy w wielu dziedzinach życia i jeszcze dziś mam go świeżo w pamięci. Na prawie wszystko było kartki, talony, przydziały i wyliczone racje żywnościowe. Mundury były codziennym obrazem na ulicach, sprawozdani o aktualnych działaniach wojennych były wszechobecne w prasie i poprzez radio. I pomim to nasza mała ukochana ojczyzna była przy wszystkich tych wszystkich niepokojach jak oaza spokoju. Zarekwirowane jako lazarety domy uzdrowiskowe pozostawały najpierw w większości puste, ale po pierwszej rosyjskiej zimie 1941/1942 i po katastrofie pod Moskwą wypełniły się gwałtownie.

Z okien naszego mieszkania mogliśmy, po przybyciu kolejowego transportu z rannymi, przez godziny obserowować przewozy na trasie dworzec kolejowy -lazarety w uzdrowisku.

Później, latem 1944 roku, gdy front wschodni przesuwał się coraz bardziej na zachód i naloty na niemieckie miasta stały się codziennością, widziało się także w Reinerz i czuło się, że trudny wojny jeszcze do nas dotrą. W dniu 8 sierpnia 1944 roku po raz ostatni grała orkiestra uzdrowiskowa. Jej członkowie zostali w zależności od swojej przydatności powołani do służby wojskowej, albo do prac przy umocnieniach. Jesienią tego roku, wszyscy zdolni do pracy, także 14 latkowie, którzy skończyli dopiero szkołę, musieli jechać specjalnymi pociągami w okolice Breslau (Wrocław) i na Górny Śląsk do prac przy budowie stanowisk obronnych. Burmistrz i Kierownik Grupy Miejscowej Pfitzner, osobiście prowadzili „Akcję Barthold”.

W tym czasie (od jesieni 1944 - przyp. tłumacz) tutejsze lazarety rezerwowe zostały przeniesione do Wirtembergii, a wolne w ten sposób domy wypoczynkowe stały się lazaretami. Hala spacerowa, sala muzyczna i kilka domów, także wszystkie nadające się pomieszczenia obozowe szopy i stodoły, stały się magazynami amunicji, ubiorów i innymi magazynami wojskowymi. Renierz wypełnione było uciekinierami i żołnierzami. Adwent i czas Bożego Narodzenia były czasem stale zwiększającego się zagrożenia. Rok 1945 zaczął się oczekiwaniem mającego nastąpić w nieodległym czasie, w jego skutkach nieprzewidzianego, końca wojny. W Reinerz został powołany Volkssturm (powołanie pod broń ostatnich cywilów). Powstały zapory czołgowe i okopy. 18 stycznia 1945 roku Armia Czerwona przekroczyła granicę Śląska w okręgu Kreuzburg (Górny Śląsk). Jej przeprawa przez zamarzniętą Odrę obok Brieg (Brzeg) nastąpiła 20 lutego. Uciekinierzy, ze wszystkim, co jakoś nadawało się jako środek transportu , należeli od tej chwili do codzienności. Pomieszczenia Młynu Papierniczego i Domu Strzeleckiego, a także inne, zostały wykorzystane jako tymczasowe kwatery i miejsca do odpoczynku. Mam w pamięci ciężki wypadek z ośmioma śmiertelnymi ofiarami. Były wśród nich także dzieci. Traktor ciągnący trzy, załadowane do pełna, nie posiadające hamulców przyczepy, przez ich nacisk na stromym wzniesieniu tuż przed Reinerz, wypadł z jezdni i wpadł w dół zbocza. Ostatnie dni kwietnia i pierwsze dni maja 1945 roku zaznaczyły się niekończącymi się kolumnami wojskowymi Wermachtu, najpierw jeszcze w kierunku wschodnim ,potem już na zachód.

W kolejnej części przedstawimy wspomnienia związane z końcówką wojny, a także wkroczeniem Armii Czerwonej.