Łężyce. Naukowcy testują nową metodę usuwania barszczy kaukaskich

W eliminacji barszczy kaukaskich stosowane są różne metody, których skuteczność i efektywność wymaga sprawdzenia w warunkach lokalnych. Jest to przedmiotem projektu Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska pn. „Opracowanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną” dofinansowanego z Funduszy Europejskich.
W ramach projektu, w całej Polsce, w 66 lokalizacjach, zespoły ekspertów z krajowych ośrodków naukowych pod kierunkiem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, testują metody zwalczania wybranych inwazyjnych gatunków obcych, w tym również barszczy kaukaskich.

Barszcz Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi oraz barszcz Mantegazziego H. mantegazzianum to rośliny obce, pochodzące z rejonu Kaukazu, niebezpieczne dla człowieka oraz zagrażające rodzimej faunie i florze. Gatunki te pojawiły się w Polsce w II połowie XX w. jako rośliny o dużym potencjale użytkowym, lecz po ujawnieniu się ich toksycznych właściwości, uprawy zaniechano, jednak nie zlikwidowano skutecznie wszystkich roślin, które zaczęły niekontrolowanie rozprzestrzeniać się na terenie całego kraju.

Barszcze kaukaskie należą do najbardziej okazałych roślin zielnych świata - dorastają do 5 m wysokości, ich kwiatostany osiągają do 80 cm średnicy, a liście 1,5 m długości. Barszcze kaukaskie rozmnażają się wyłącznie przez nasiona. Inwazyjny potencjał tych roślin wynika z olbrzymiej produkcji nasion - nawet do 100 tys. z jednego osobnika. Nasiona są łatwo przenoszone przez wodę, wiatr, zwierzęta, a także przez człowieka. Rośliny cechują się dużymi zdolnościami regeneracyjnymi części korzeniowej, co dodatkowo utrudnia ich zwalczanie.

Za obszary dogodne do ekspansji barszczy kaukaskich uznawane są tereny o luźnej zabudowie, pobocza dróg, obszary rolnicze z udziałem roślinności zielnej, murawy i pastwiska, lasy i zarośla, a także brzegi wód.

Rozprzestrzeniając się w sposób całkowicie niekontrolowany, barszcze kaukaskie stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi – zawierają olejki eteryczne bogate w szkodliwe związki chemiczne, w tym furo-kumaryny, powodujące poparzenia skóry. Substancjom tym, po ich przedostaniu się do wnętrza organizmu, przypisuje się także właściwości kancerogenne. Barszcze stanowią też zagrożenie dla cennych siedlisk przyrodniczych.